Đầu xuân nghĩ về tiêu chuẩn người đàn ông thành đạt

Chọn mồng 7 tết mới lọ mọ khai bút, nhẽ cụ Chánh đang hoang hoải vì lần đầu thất tiết mí mợ tư. Đầu xuân nghĩ về tiêu chuẩn người đàn ông thành đạt
Nhưng cũng vì thế mà khai ra một thiên văn vở sặc mùi tom chát mí cô đầu, đọc đến đâu sầu đến đó, chao ôi là nức nở cõi lòng. Cái tinh tế ẩn sâu trong sự hóm hỉnh hài hước để rồi đọc xong nghĩ một hồi mới ớ hợ... rồi cười không nhịn nổi. Thế chứ lị
Cái nết hoang đàng đĩ thoã của các cụ làng này muốn giấu cũng chẳng được. Văn là người, nói gì nói ! Hế hế...

TÌNH XUÂN NON NƯỚC 
Cụ bỗng một chiều ziệu say gối đầu lên đùi mợ tư mà nằm mộng như bao thi nhân răng vẩu, đái khai lại đa tình làng ta. Tiên nhân, thế chứ lị. Có nhẽ bởi đã lâu cụ cứ quần lá toạ mà phồi phệt ở đầu đình nên trong giấc mơ mùa xuân ấy cụ lên đường đi dọc cả Bắc, Trung, Nam mà thăm các dì.

Thoảng lên đâu đó mùi phấn son còn ngọt ngào một thưở đã nhoà cùng nước mắt giai nhân. Ai trong buổi ấy xuống thuyền bỏ lại vị tướng quân chống gươm trên bến. Gió sông Hồng nhẽ thổi buốt cả bát rượu chia phôi.

"Năm tê trong lúc sang Xuân, 
Tôi theo Công chúa Huyền Trân tôi lên đường. 
Đường máu xương đã lắm oán thương. 
Đổi sắc hương lấy cõi giang san
Tôi đi theo bước ái tình
Đi cho trăm họ được hòa bình ấm no
Đèo núi cao nghe gió vi vu
Thổi phấn son bay tới kinh đô"...

"Con đường cái quan" là tác phẩm vĩ đại nhất của Phạm Duy. Một tác phẩm tham vọng kể lại câu chuyện nước non dọc theo chiều dài đất nước. Thời ấy, tư tưởng các bạn nó khoáng đạt như thế. Phạm Đình Chương, anh rể Phạm Duy cũng có một bản trường ca Hội trùng dương kể về câu chuyện sum họp của ba dòng sông của ba miền. Bây giờ, các anh thở ra câu nào là ước nguyện xoạc xủng tào lao, bé mọn.

 

Duy, cũng như Chương, là những nhạc sĩ thấm đẫm vốn ca dao, dân ca cũng như thổ ngữ các nơi bởi đi nhiều, trải nhiều. Bởi thế nên tham vọng đưa cả đất nước vào trong một tác phẩm nó hội được cả nhạc, cả âm, cả lời, cả ảnh và trên hết là cái hồn cốt, cái chiều sâu văn hoá của từng địa phương đặc trưng vào trong ấy. Giống như cụ, ví như phải tả dì bảy thì ắt đủ cả sắc hương lẫn âm thanh hifi trong đêm vắng dội lại từ những ú ớ của đám chão chuộc mất nết ao chuôm gọi bạn.

"Hỡi anh đi đường cái quan
Dừng chân đứng lại
Dừng chân đứng lại
Cho em đây than đôi lời 
Ði đâu vội mấy anh ơi..."

Tưởng than có đôi nhời, thành thử đứng lại nghe làm mất bà nó gần nửa tiếng. May mà trong giấc mơ, cụ học được từ Inception, thời gian nó gọi là vô biên. Thậm chí có hôm nằm mơ, cụ sống trọn cả đời với dì bảy. Lúc tỉnh dậy nghĩ đến đoạn dì lom khom vắt lựu đạn lên vai mà đuổi gà trong vườn thật là cụ toát cả mồ hôi đýt.

Cụ thương số kiếp đàn bà kinh qua những khúc quanh của đất nước. Dù cô dân công đi tải đạn, em gái mở đường hay là người em gái hậu phương đã chết bởi đạn lạc, tên bay. Nhưng xót xa nhất vẫn là những cảnh người đàn bà ôm con ngủ rồi khóc lặng lẽ trong đêm mới làm cụ mỗi lần nghĩ tới là chỉ muốn ôm lấy vào lòng. Ví như cụ mà phân thân ra được thì các anh cứ yên tâm để hậu phương lại cho cụ lo. Gì thì gì chứ cụ ru con thì dịu dàng đừng hỏi. Không tin cứ hỏi mợ hai mà xem. Cụ ru mà đến tận cô y tá phường ở cạnh nhà bận thế mà cứ mợ đi vắng là lại sang thăm cậu cả.

À á ơ a a à á ơi
Ngó ra quê cha đường xa sông rộng 
Ngó về quê mẹ núi lộng đèo cao
À á ơ a a à á ơi
Nhưng con ơi, con ngủ ngủ sâu
Chứ nối lại nhịp cầu 
Chứ đã có o ó ư... người đi 
À á ơ a a à á ơi.

Trong cái mênh mông của thời gian ấy, cụ vẳng nghe tiếng nàng Tô Thị (tên thật là Tô Thị Canh) đứng nỉ non ngóng chồng. Chàng, có thể là một anh lính theo thái tổ nhà Mạc lên xứ Cao Bằng dựng cơ đồ hay cũng có thể là một anh lính theo xa giá vua Lê vượt biên theo đường chính ngạch sang rước voi về dày mả tổ. Cũng biết đâu, xứ này gì mà chả xảy ra được, chàng là một anh lính Tàu sang lâu rồi bén duyên với cô nàng ở cửa khẩu. Và biết đâu đấy, chàng lại là một anh lính quý sờ tộc Mường, Mán, Mông, Tày, Nùng đã chống lại lũ xâm lăng trên tuyến đầu đất Việt. Đàn bà nước Nam mấy ngàn năm nay cơ bản vẫn là những hòn vọng phu dù tượng nàng Tô Thị đã bị hai tay răng vẩu đánh đổ để nung vôi.

Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa
Có nàng Tô Thị đứng chờ đợi ai
Và khuyên người chẳng tái hồi
Cho ngàn năm được sống đời vọng phu

Ấy vậy mà dẫu đám hôi nách các anh thập phần vô tích sự thì người đàn bà vẫn cứ thương. Đừng lắng nghe những giọng chửi của đàn bà bị phụ tình trên Facebook quay ra hờn giận cả thế gian. Hãy nghe em gái Việt theo chồng xuôi Nam mở đất. Giữa xứ bốn bề rừng ngập nước toàn muỗi mắt, rắn rết, thuồng luồng ấy mà các em vẫn xắn quần lên mà rằng:

Ði đâu cho thiếp theo cùng 
Ðói no thiếp chịu, lạnh lùng thiếp cam
Ví dầu tình có dở dang 
Thì cho thiếp gọi đò ngang thiếp về...

Tới đây lạ xứ quen người
Trăm bề nhũn nhặn đừng cười tôi nghe
Ví dầu tình bén duyên thề 
Thì xin kết bạn đền nghì trúc mai...

Yêu không các anh? Tiên nhân, nghe xong mà cụ chỉ muốn đạp xe ngay ra cái quán massage cô Ba đầu phố huyện mà thủ thỉ với một em năm nay ở lại miền Bắc đón xuân. Bởi đò giang cách trở hay bởi chẳng còn chốn mà về. Dẫu gì thì cũng thương lắm. Kiếp đàn bà trên vạn dặm quan san.

Cụ giở mình rồi đưa tay lên quẹt mũi. Giấc mộng đường cái quan nghe chừng bị đánh thức bởi mùi hương quen thuộc. Cụ choàng dậy hô toáng lên, cho cụ xuống Phan Thiết, cho cụ xuống Phan Thiết.

Mợ Tư đỏ mặt ỏn ẻn cầm chai Lavie đi vào nhà tắm. Không quên buông lại một câu lấp la lấp lửng: già rồi mà tay chân cứ táy máy cho lắm vào. Nỡm thế!

Bùi Chánh